یا همه یا هیچ!

«یا همه یا هیچ» عنوان فیلم اثرگذاری است که اخیراً در برنامه آپارات از تلویزیون فارسی بی بی سی پخش شد.
فیلم داستان تألمات روحی «زینب» دختر بازمانده از زلزله رودبار را به تصویر کشیده که در زمان وقوع طفل خردسالی بیش نبوده و در آن حادثه پدر و مادر و برادر خود را از دست داده و بعد از ایشان در کنار پدر بزرگ و مادربزرگ اش زندگی کرده.
فیلم «یا همه یا هیچ» هر چند می توانست با تکیه بر جوانب انسانی و نوع دوستانه حس هم دردی با مصیبت زدگان زلزله را فراهم کند اما شروع داستان با ذکر خاطره سرشار از خشونتی نفرت انگیز از زبان زینب آن چنان سیلی سخت و اثرگذاری را بر گونه بیننده می زند که بیننده را در پایان با پرسشی هر چند تلخ اما واقع بینانه مواجه می کند.
زینب دختر مصیبت زده در «یا همه یا هیچ» در دقایق آغازین فیلم در ذکر خاطرات دوران کودکی اش با خنده هائی سرشار از شرارت به یاد می آورد در بازیگوشی های ایام خردسالی به اتفاق دوستانش ضمن دست درازی به آشیانه کلاغ ها، جوجه کلاغ های تازه از تخم درآمده را بمنظور کسب شادی و سرخوشی اش در مشت گرفته و آنها را آن چنان محکم بر دیوار می کوبیده که می ترکیدند!
اوج تراژدی آنجاست که زینب ذکر این خاطره را اینک و در آستانه سی سالگی نه از باب تنبه بلکه با چاشنی خنده هائی هیستریک از باب يادآوری ایام خوش دوران خردسالی اش مطرح می کند! و کماکان در فحوای کلامش می توان لایه هائی از حظ ذهنی از چنان سادیسمی را بوضوح رویت کرد.
هر چند رفتارهائی مشابه نزد مصیبت زدگانی از این نوع را می توان نوعی واکنش روان پریشانه در قبال تألمات روحی ناشی از تبعات مصیبت تلقی کرد اما سادیسم موجود در روحیه زینب به استناد گفته های وی از قبل از زلزله رودبار وجود داشته لذا نمی توان وی را از این بابت بلاتقصیر دانست.
چنان رفتار خشن و روان پریشانه ای خواسته یا ناخواسته یک پرسش تلخ را به بیننده القا می کند:
آیا مُقدر نبوده کسی که «فرزندان کلاغ ها»! را بمنظور خوش باشی به دیوار می کوبیده و می ترکانده اکنون پدر و مادر خود را نیز کوبیده شده به دیواره زلزله ببیند؟